Zihinsel işlevlerde önemli derecede ortalamanın altında olması, iletişim, özbakım, ev hayatı, sosyal beceriler, toplumsal hayata katılım, inisiyatifi kullanma, sağlık ve güvenlik, işlevsel akademik beceri, boş zamanı değerlendirme ve iş alanlarından iki ya da daha fazlasında sınırlılıklar göstermesi şeklinde tanımlanmaktadır.
Zihinsel engelli çocukları şu şekilde sınıflandırmaktadır:
- Hafif derecede zihinsel engelliler: Hafif derecede zihinsel engele sahip olan çocuklar eğitsel sınıflandırmaya göre ‘’Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuk’’ olarak isimlendirilmektedir. Eğitilebilir zihinsel engelli çocuk zeka gelişimi normalin altında olan ve bu nedenle normal ilköğretim programından tam olarak yararlanamayan çocuktur. Bu çocuklar ilköğretim düzeyinde kısmen veya tamamen destek alabilirlerse mesleki yeterlilik kazanabilirler.
- Orta derecede zihinsel engelliler: Bu çocuklar ‘’Öğretilebilir Zihinsel Engelli Çocuk’’ olarak adlandırılmaktadırlar ve okul çağında sosyal ve günlük yaşam becerileri konularında eğitim alabilirler.
- Ağır derecede zihinsel engelliler: Ağır derecede zihinsel engeli olan çocukların okul öncesi dönemde motor becerileri ve sözel iletişimi oldukça zayıftır. Temizlik, özbakım becerilerinde başkalarının yardımına ihtiyaç duymaktadırlar. Ancak eğitimle bazı basit işleri kontrol altına alabilirler.
- İleri derecede zihinsel engelliler: Bu çocukların çoğunda birden fazla engel görülmektedir. Tek sözcükle anlatabildikleri sınırlı ifadeleri vardır. Nu çocuklar için tam bir destek gerekmektedir.
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
- Zihinsel engelli çocuklarında normal çocuklar gibi yemek yeme, içme gibi biyolojik, sevme, sevilme, başarılı olma, kabul edilme, toplumda kendine uygun bir işe sahip olma gibi psikolojik ve sosyal gereksinimleri bulunmaktadır.
- Zihinsel engellilerle normal gelişim gösteren çocuklar arasındaki fark ise beden, zihin, dil ve sosyal gelişimlerinde kendi ellerinde olmayan nedenlere bağlı olarak normlardan geri olmaları, gelişimlerinin sınırlı ve gelişim ritimlerinin yavaş olmasıdır (Çağlar 1979).
- Zihinsel engelli çocukları normal gelişim gösteren çocuklardan ayıran en belirgin özellik öğrenme yeteneklerindeki geriliktir (Hallahan ve Kauffman 1988).
- Zihinsel engelin derecesi arttıkça öğrenmede bir başkasının yardımına daha fazla gereksinim duyulmaktadır.
- Zihinsel engelli çocuklar normal gelişim gösteren çocukların geçtiği aynı bilişsel gelişim süreçlerinden geçmektedirler.
- Dikkat ve ilgi süreleri kısa ve dağınık olduğu için öğrenmeleri ağır ve uzun sürelidir.
- Zaman kavramını ve diğer soyut işlemleri geç ve güç anlarlar.
- Genelleme, kazanılan bilgileri transfer etme, yeni durumlara uymada zorluk çekerler.
- Dil ve konuşma açısından bakıldığında ise zihinsel engelli çocuklarda dil ve konuşma engellerine sıklıkla rastlanmaktadır.
ZİHİNSEL ENGELLİĞİN SEBEPLERİ NELERDİR?
Hafif derecede zihinsel engelli bireylerin pek çoğunda (tüm zihinsel engellilerin yaklaşık %90′ını oluşturur), belirgin bir biyolojik nedene rastlanmadığı için, nedenlerinin belirlenmesi çoğu zaman güç olmaktadır. Ancak orta ve ağır derecede zihinsel engelliliğe genellikle biyolojik etkenlerin neden olduğu saptanmıştır. Genel olarak bilinen nedenler doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası nedenler olarak sınıflandırılır.
Özel Sempati Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi 